Prezydent Francji Emmanuel Macron powiedział, że perspektywa zawieszenia współpracy z Izraelem jest "kwestią otwartą" dla Unii Europejskiej.
REKLAMA
Holenderska propozycja przeglądu handlu i współpracy UE z Izraelem w związku z sytuacją w Strefie Gazy zyskuje coraz większe poparcie wśród państw członkowskich. Idea zostanie formalnie omówiona przez ministrów spraw zagranicznych w Brukseli w przyszłym tygodniu.
Belgia, Finlandia, Francja, Portugalia i Szwecja publicznie poparły inicjatywę przedstawioną przez holenderskiego ministra spraw zagranicznych Caspara Veldkampa - którego rząd jest uważany za zdecydowanego sojusznika Izraela - w liście do szefowej polityki zagranicznej UE Kai Kallas w zeszłym tygodniu.
W liście, z którym zapoznało się Euronews, Veldkamp podzielił się swoim poglądem, że "blokada humanitarna" Strefy Gazy, do której krytyczne dostawy nie docierają od ponad dziesięciu tygodni, stanowi naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego, a tym samym art. 2 tzw. umowy stowarzyszeniowej, która reguluje stosunki i handel między UE a Izraelem.
Artykuł 2 stanowi , że stosunki "opierają się na poszanowaniu praw człowieka i zasad demokracji, które kierują ich polityką wewnętrzną i międzynarodową oraz stanowią zasadniczy element niniejszej umowy".
UE jest największym partnerem handlowym Izraela.
Pomysł rewizji umowy został po raz pierwszy przedstawiony przez Irlandię i Hiszpanię w liście do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen już piętnaście miesięcy temu, ale nie udało się uzyskać zdecydowanego poparcia żadnego innego kraju UE.
Obecnie osiem krajów wyraźnie poparło ten pomysł przed rozmowami, które odbędą się w przyszły wtorek. Chociaż jest to dalekie od wymaganego jednomyślnego poparcia, sygnalizuje to zmianę sposobu myślenia wśród państw członkowskich.
Przemawiając we wtorek do francuskiego nadawcy TF1, prezydent Francji Emmanuel Macron określił sytuację w Strefie Gazy jako "haniebną" i powiedział, że perspektywa zawieszenia współpracy z Izraelem jest "kwestią otwartą" dla UE.
"Nie możemy po prostu udawać, że nic się nie stało", powiedział Macron. "Musimy zwiększyć presję w tych kwestiach".
W odpowiedzi na wywiad biuro premiera Izraela Benjamina Netanjahu oskarżyło Macrona o to, że "po raz kolejny (...) stanął po stronie morderczej islamskiej organizacji terrorystycznej i powtórzył jej nikczemną propagandę".
Kraje UE nadal głęboko podzielone
Stanowisko UE w sprawie wojny Izraela z Hamasem w Strefie Gazy, wywołanej atakami Hamasu na Izrael 7 października 2023 roku, zawsze było głęboko podzielone.
Wydaje się, że Holandia zmieniła swoje stanowisko w związku z 10-tygodniową izraelską blokadą krytycznej pomocy, takiej jak lekarstwa i żywność, która według Izraela jest próbą wywarcia presji na Hamas, aby uwolnił pozostałych zakładników przetrzymywanych w niewoli od 7 października.
Zgodnie z planami uzgodnionymi w zeszłym tygodniu, Izrael zamierza rozszerzyć swoją wojnę z Hamasem w Strefie Gazy i zastąpić obecny system dystrybucji pomocy prywatnie kontrolowaną operacją dostawczą, odsuwając na bok agencje ONZ. ONZ potępiła ten plan jako "celową próbę uzbrojenia pomocy".
W swoim liście holenderski minister spraw zagranicznych stwierdził, że plany te wydają się niezgodne z "zasadami neutralności, bezstronności i niezależności".
Jednak niemiecki minister spraw zagranicznych Johann Wadephul wyraził poparcie dla podobnego, wspieranego przez Izrael planu dystrybucji pomocy w USA, mówiąc podczas swojej wizyty w Jerozolimie na początku tego tygodnia, że pomoc będzie nadal płynąć "w oparciu o międzynarodowe zasady humanitarne".
Biorąc pod uwagę niewielkie prawdopodobieństwo uzyskania jednomyślnego poparcia, grupy non-profit wzywają Komisję Europejską do pominięcia stolic poprzez bezpośrednie zbadanie zgodności Izraela z art. 2 i zaproponowanie "odpowiednich środków" Radzie Europejskiej.
Były Wysoki Przedstawiciel UE Josep Borrell osobiście przedstawił perspektywę zawieszenia stosunków z Izraelem w listopadzie, co ostatecznie doprowadziło do zwołania spotkania za zamkniętymi drzwiami między izraelskim ministrem spraw zagranicznych a jego unijnymi odpowiednikami.
Podczas tego spotkania, któremu przewodniczyła następczyni Borrella, Kaja Kallas, wezwania do przeglądu art. 2 zostały całkowicie wyciszone, ponieważ w Strefie Gazy obowiązywało zawieszenie broni.
Kallas powiedziała w zeszłym tygodniu, że holenderska propozycja zostanie przeanalizowana przez ministrów spraw zagranicznych UE 20 maja i że inne możliwe odpowiedzi zostaną "poddane burzy mózgów".
Rzecznik Komisji Europejskiej podkreślił we wtorek, że propozycja przeglądu umowy stowarzyszeniowej wymagałaby jednomyślnego poparcia wszystkich państw członkowskich UE.