Po 230 latach produkcji, amerykańskie jednocentówki przestają być bite. Ostatnie monety trafią wyłącznie do kolekcjonerów, a nie do obiegu.
To pechowy czas dla skromnego jednocentówki, najmniejszej jednostki dolara amerykańskiego.
Decyzja prezydenta Donalda Trumpa o zakończeniu bicia monety na początku tego roku weszła w życie w tym tygodniu.
Skarbnik Stanów Zjednoczonych Brandon Beach wybił ostatniego centa po 230 latach produkcji przez Mennicę Stanów Zjednoczonych.
Ceremonia odbyła się w zakładzie menniczym w Filadelfii. Ostatnie centy opatrzono specjalnym stemplem Omega. Nie trafią one do obiegu, lecz zostaną sprzedane na aukcjach dla kolekcjonerów.
Według prezydenta Trumpa, produkcja centów kosztuje obecnie znacznie więcej niż moneta jest warta.
Problem dotyka także sprzedawców. W wielu regionach kraju skończyły się centy i nie można wydawać dokładnej reszty.
Banki nie mogą zamówić świeżych monet i racjonują dostępne zapasy.
Jedna z sieci sklepów spożywczych - Sheetz, tak desperacko poszukiwała centów, że przez krótki czas oferowała darmowy napój klientom, którzy przynieśli 100 centów.
Inny detalista przyznał, że brak drobnych kosztuje go miliony dolarów w tym roku, ponieważ musi zaokrąglać transakcje w dół, by uniknąć pozwów.
Problem zaczął się późnym latem i nasila wraz ze zbliżającym się okresem świątecznych zakupów.
Żaden sprzedawca ani bank nie apeluje o pozostawienie centów w obiegu.
Nowa era dla kieszonkowego
Centy, szczególnie w dużych ilościach, są ciężkie i często używane wyłącznie do wydawania reszty.
Nagła decyzja o ich wycofaniu nie była jednak poprzedzona wytycznymi ze strony rządu federalnego.
Wiele sklepów błagało klientów o płacenie zaokrągloną sumą.
"Od 30 lat opowiadamy się za zniesieniem jedno centów. Ale to nie jest sposób, w jaki chcieliśmy to zrobić" - powiedział Jeff Lenard z National Association of Convenience Stores.
Trump ogłosił 9 lutego, że Stany Zjednoczone przestaną bić centy.
Zarówno cent, jak i nikiel kosztują więcej niż są warte od kilku lat, pomimo prób obniżenia kosztów produkcji.
Według Mennicy, wyprodukowanie jednego centa w 2024 roku kosztowało 3,7 centa, a nikla 13,8 centa.
"Pozbądźmy się marnotrawstwa w budżecie naszego kraju" - napisał Trump na Truth Social.
Departament Skarbu poinformował w maju, że złożył ostatnie zamówienie na miedziano-cynkowe planchety, czyli metalowe krążki do bicia monet.
Prezes Guaranty Bank & Trust Co. Troy Richards w Luizjanie, powiedział, że od sierpnia musiał walczyć o wystarczającą ilość centów dla klientów.
"Otrzymaliśmy wiadomość e-mail od Rezerwy Federalnej, że dostawy zostaną ograniczone. Nie wiedzieliśmy, że nasze zapasy się wyczerpały" - dodał.
Bank szybko rozprowadził posiadane 1,800 dolarów w centach, które zniknęły w ciągu dwóch tygodni.
Koniec z gromadzeniem centów
Mennica Stanów Zjednoczonych wyemitowała w 2024 roku 3,23 miliarda centów, ostatnim pełnym roku produkcji.
To ponad dwukrotnie więcej niż w przypadku drugiej najczęściej bitej monety – ćwierćdolarówki.
Centy rzadko wracają do obiegu, gdyż Amerykanie często przechowują je w słoikach lub wykorzystują do dekoracji. To wymusza coroczną produkcję dużych ilości monet.
Z wstrzymania produkcji centów rząd oczekuje oszczędności rzędu 56 mln USD.
Mimo strat, mennica nadal przynosi zyski dzięki produkcji innych monet obiegowych oraz monet kolekcjonerskich i zestawów okolicznościowych.
Dystrybucja monet odbywa się przez system Rezerwy Federalnej, wspierany przez firmy przewozu opancerzonego.
Obecnie około jedna trzecia z 170 terminali monetowych jest zamknięta dla wpłat i wypłat centów.
To pogłębia niedobory, ponieważ regiony z nadwyżkami nie mogą przekazać centów do obszarów ich braku.
"W wyniku decyzji Departamentu Skarbu o zakończeniu produkcji centów, punkty dystrybucji monet będą zmieniać dostępność zapasów w czasie" - przekazała rzeczniczka Rezerwy Federalnej.
Sprzedawcom brakuje drobnych
Brak centów stwarza prawne trudności dla sprzedawców. W niektórych stanach zaokrąglanie transakcji do najbliższego centa lub dziesięciocentówki jest nielegalne.
Aby uniknąć pozwów, sklepy zaokrąglają w dół. Choć różnica dwóch lub trzech centów wydaje się niewielka, suma utraconych przychodów może być znacząca.
Rzecznik sieci Kwik Trip przyznał, że zmiana w sposobie zaokrąglania transakcji może kosztować firmę w tym roku około 3 miliony dolarów.
Niektórzy detalisci zachęcają klientów do przekazywania reszty lokalnym organizacjom charytatywnym.
Projekt ustawy Common Cents Act, rozpatrywany obecnie w Kongresie, przewiduje zaokrąglanie transakcji gotówkowych do najbliższego centa, w górę lub w dół.
Choć firmy popierają ten pomysł, zaokrąglanie w górę mogłoby zwiększyć koszty konsumentów.
Amerykanie nie są jedynymi, którzy liczą centy
Stany Zjednoczone nie są pierwszym krajem wycofującym monety o niskim nominale.
Większość państw wycofywała drobne stopniowo, w ciągu lat, a nie miesięcy.
Kanada zakończyła bicie jednocentówki w 2012 roku, a od 2013 roku monety te stopniowo przestano używać w obiegu. Proces wymiany i recyklingu trwa tam do dziś.
W Wielkiej Brytanii "decymalizacja" funtów i szylingów odbywała się stopniowo przez lata 60. i wczesne lata 70. XX wieku.
Dla kontrastu, w USA grosz zniknął nagle, bez wytycznych dla banków, sprzedawców czy władz stanowych.
"Nie chcemy przywrócenia jednocentówki. Chcemy jasnych wytycznych od rządu federalnego, bo problem będzie się pogłębiać" - powiedział Lenard z NACS.
Krótka historia amerykańskiego jednocentówki
Jednocentówka była jedną z pierwszych monet wyprodukowanych przez Mennicę USA po jej założeniu w 1792 roku.
Początkowo w obiegu były tylko monety półcentowe i jednocentowe. Półcentówkę wycofano w 1857 roku.
Obecnie cent wykonany jest w 97,5 procent z cynku i pokryty miedzią.
Według American Bankers Association W USA wciąż znajduje się w obiegu około 250 miliardów centów.
Ostatnie wyemitowane monety nie znikną szybko, ale obieg centów ulegnie spowolnieniu.