Wypłaty publiczne, takie jak emerytury państwowe, stanowią około dwóch trzecich dochodów osób w wieku 65 lat i starszych w Europie.
REKLAMA
Według OECD w 2022 r. osoby starsze miały niższe średnie dochody do dyspozycji niż cała populacja w 28 krajach europejskich. Luksemburg był jedynym wyjątkiem wśród 29 krajów uwzględnionych w analizie.
Emeryci borykają się z trudnościami finansowymi w wielu krajach, w wyniku czego niektóre osoby w wieku 65 lat i starsze nadal pracują. Jak jednak dokładnie wyglądają źródła dochodów osób starszych w poszczególnych krajach?
Według danych OECD, dwie trzecie (66%) dochodów osób w wieku 65 lat i starszych w Europie pochodzi z wypłat publicznych, które obejmują głównie emerytury i świadczenia państwowe. Dane te dotyczą średnio 27 krajów w 2020 r. lub w ostatnim dostępnym roku.
Praca jest największym źródłem dochodu po transferach publicznych, stanowiąc 21% dochodu rozporządzalnego starszych obywateli. Dochody kapitałowe, takie jak osobiste emerytury i oszczędności, plasują się na poziomie 7%, a prywatne emerytury pracownicze na poziomie 6%.
Udział wypłat publicznych w dochodach waha się od 41% w Szwajcarii do 86% w Belgii.
Transfery publiczne stanowią również co najmniej trzy czwarte dochodów osób starszych w Luksemburgu (83%), Austrii (82%), Finlandii (80%), Czechach (76%), Włoszech (76%) oraz Portugalii i Grecji (w obu 75%).
Poza Szwajcarią, udział ten wynosi poniżej 50% w Wielkiej Brytanii (42%), Holandii (43%) i Danii (45%).
Wśród pięciu największych gospodarek Europy, Francja ma najwyższy udział transferów publicznych w dochodach osób starszych na poziomie 78%, podczas gdy Wielka Brytania ma najniższy udział na poziomie 42%. Udział ten wynosi 76% we Włoszech, 72% w Hiszpanii i 68% w Niemczech.
Z wyjątkiem Finlandii, kraje skandynawskie mają niższy udział transferów publicznych. Udział ten wynosi 52% w Szwecji i 58% w Norwegii i Islandii.
W Turcji, kraju kandydującym do UE, 57% dochodów osób starszych pochodzi z transferów publicznych.
Prywatne świadczenia pracownicze występują tylko w 7 krajach
Prywatne emerytury pracownicze (emerytury, odprawy, zasiłki pogrzebowe itp.) nie są powszechne w całej Europie.
Spośród 27 krajów tylko siedem odnotowuje je jako źródło dochodu osób starszych. Najwyższy odsetek odnotowano w Holandii, gdzie stanowią one 40% dochodu, a następnie w Wielkiej Brytanii (33%) i Szwajcarii (29%).
Trzy kraje skandynawskie również uwzględniają prywatne emerytury pracownicze. Stanowią one 19% dochodu w Szwecji, 15% w Danii i 14% w Norwegii.
Niemcy są ostatnim krajem w tej grupie, z prywatnymi emeryturami pracowniczymi stanowiącymi zaledwie 5% dochodu.
Jak zmienia się udział kapitału?
Część dochodu pochodząca z kapitału - głównie prywatnych emerytur i oszczędności osobistych - różni się znacznie w całej Europie, od mniej niż 1% na Słowacji do nawet 23% w Danii. W kilku krajach udział ten wynosi co najmniej 10%. Należą do nich Turcja i Szwajcaria (oba po 16%), Francja (15%), Szwecja (12%), Wielka Brytania (11%) oraz Finlandia, Norwegia i Islandia (po 10%).
Udział kapitału w dochodach osób starszych wynosi mniej niż 5% w kilku krajach.
Praca pozostaje kluczowym źródłem dochodu osób starszych
Udział pracy w dochodach osób starszych jest znaczący w wielu krajach europejskich, przekraczając jedną trzecią w kilku z nich. Waha się on od 7% we Francji do 40% na Łotwie.
Praca stanowi ponad 32% dochodu osób starszych na Słowacji (36%), Litwie (35%), w Estonii i Polsce (34%) oraz Islandii (32%).
Praca nadal stanowi co najmniej jedną piątą dochodów osób starszych w kilku krajach, w tym w Turcji (27%), na Węgrzech (26%), w Słowenii (23%), Irlandii i Czechach (po 22%) oraz w Grecji, Portugalii (po 21%) i Hiszpanii (20%).
Osoby starsze we Francji, Luksemburgu, Finlandii i Belgii są jednymi z najmniej zależnych od pracy, a dochód z zatrudnienia stanowi mniej niż 11% ich całkowitego dochodu.
Kluczowe ustalenia: Zróżnicowane systemy zabezpieczenia społecznego
Różne poziomy czterech źródeł dochodu osób starszych, z których większość to emeryci i renciści, pokazują różnorodność systemów zabezpieczenia społecznego w Europie. Kluczowe wnioski z danych obejmują:
- Europa Zachodnia (np. Belgia, Francja, Austria) w dużym stopniu polega na publicznych emeryturach jako podstawowym źródle dochodu.
- Kraje nordyckie (takie jak Dania i Szwecja, ale nie Finlandia) mają bardziej zróżnicowane źródła dochodu, w tym silne prywatne systemy emerytalne.
- Europa Wschodnia i Południowa (w tym Polska, Słowacja, Grecja i Turcja) mają zwykle wyższy udział dochodów związanych z pracą.
- Prywatne emerytury pracownicze pozostają słabo rozwinięte w wielu krajach Europy Wschodniej i Południowej.
Ubóstwo osób starszych pozostaje istotną kwestią w kilku krajach europejskich, a na całym kontynencie nadal istnieją znaczne różnice w wysokości emerytur. Wraz ze wzrostem średniej długości życia, decydenci stoją przed coraz większymi wyzwaniami związanymi z zapewnieniem odpowiedniego wsparcia dla starzejących się społeczeństw, przy jednoczesnym utrzymaniu deficytów na zrównoważonym ekonomicznie poziomie.