Unia Europejska objęła sankcjami 12 osób za udział w rosyjskiej wojnie hybrydowej. Wśród nich znaleźli się byli funkcjonariusze z USA, Francji i Szwajcarii rozpowszechniający prorosyjską dezinformację.
Były amerykański szeryf, były oficer francuskiej armii oraz szwajcarski oficer wywiadu znaleźli się wśród 12 osób objętych sankcjami Unii Europejskiej, przyjętymi 15 grudnia.
Decyzja zapadła w odpowiedzi na trwającą rosyjską wojnę hybrydową wymierzoną w UE, jej państwa członkowskie oraz partnerów.
Pakiet sankcji, zainicjowany przez Francję, objął także liczne osoby z Rosji.
Według ekspertów trzej obywatele państw zachodnich wykorzystali swoje wcześniejsze doświadczenie zawodowe w strukturach policyjnych, wojskowych i wywiadowczych, by budować wiarygodność przekazu zgodnego z interesami Kremla.
"Ich przeszłe kariery w wywiadzie i wojsku przywołują na myśl idee tajemnicy, a także pojęcie ‘głębokiego państwa’ dla opinii publicznej" - powiedział Hervé Letoqueux, dyrektor generalny firmy Check First monitorującej dezinformację, w rozmowie z zespołem Euronews ds. fact-checkingu The Cube.
Jak dodał, zawodowa przeszłość tych osób działa jak tarcza ochronna dla ich przekazu.
"Fakt, że osoby te mają te przeszłe zawody, ostatecznie pozwala im powiedzieć prawie wszystko, co oznacza, że nie muszą niczego udowadniać; daje im to formę autorytetu, więc mogą mówić, co chcą" - zaznaczył były szef francuskiej agencji zajmującej się przeciwdziałaniem zagranicznym ingerencjom cyfrowym Letoqueux.
Xavier Moreau
Xavier Moreau to urodzony we Francji były oficer wojskowy i przedsiębiorca.
Francuski minister spraw zagranicznych Jean-Noël Barrot określił go jako jednego z głównych propagatorów "kremlowskiej propagandy" w Europie.
Moreau mieszka w Rosji od 2000 roku, a w 2013 roku uzyskał rosyjskie obywatelstwo.
Od lat rozpowszechnia narracje zgodne z linią Moskwy, mimo że zostały one wielokrotnie obalone.
Twierdził m.in., że inwazja Rosji na Ukrainę była inspirowana przez NATO oraz że to Ukraina odpowiada za zestrzelenie samolotu Malaysia Airlines Flight 17 w 2014 roku.
W 2014 roku brał udział jako "zagraniczny obserwator" w nieuznanych międzynarodowo referendach dotyczących aneksji Krymu oraz późniejszych głosowaniach w Donbasie.
W tym samym czasie uruchomił portal "Stratpol", przedstawiając się jako ekspert od analiz politycznych i strategicznych.
Moreau regularnie pojawiał się na skrajnie prawicowych kanałach YouTube, a także w mediach głównego nurtu, takich jak Sud Radio czy telewizja LCI.
Udzielał również wywiadów rosyjskim mediom finansowanym przez państwo, w tym Sputnikowi i Russia Today France.
Po zablokowaniu jego konta na YouTube w 2022 roku za naruszenie zasad dotyczących mowy nienawiści przeniósł swoją aktywność na platformy Rumble i Odysee.
Jacques Baud
Jacques Baud jest drugim obywatelem Szwajcarii, który w ostatnich miesiącach został objęty sankcjami UE w związku z działalnością prorosyjską.
Wcześniej, w kwietniu, zakaz wjazdu do Unii otrzymała szwajcarsko-kameruńska influencerka Nathalie Yamb.
Baud, były pułkownik armii szwajcarskiej i analityk strategiczny, regularnie występuje w prorosyjskich programach radiowych i telewizyjnych.
W swoich wypowiedziach sugerował m.in., że Ukraina sama sprowokowała rosyjską inwazję, licząc na przyspieszenie procesu akcesji do NATO.
"Osoby objęte sankcjami w pewnym sensie podzielają fascynację autorytarną władzą. Jacques Baud, na przykład, wykazywał sympatię dla Baszara al-Assada, zaprzeczając nadużyciom popełnianym przez jego reżim"- ocenił Letoqueux.
Zdaniem eksperta realny wpływ Moreau i Bauda jest ograniczony.
"Celują oni lub przynajmniej starają się przekonać część populacji, która jest już w dużej mierze przekonana, z powiązaniami z teoretykami spiskowymi i ultranacjonalistami" -podkreślił.
Jednocześnie zaznaczył, że ich obecność w mediach głównego nurtu mogła mieć większe znaczenie.
"Do niedawna wiele mediów - szczególnie we Francji - dawało im czas antenowy i pozwalało na regularne rozpowszechnianie ich prokremlowskiej narracji, docierając do segmentu populacji, który jest prawdopodobnie mniej przygotowany do wykrywania takich narracji" - dodał
John Mark Dougan
Wśród osób objętych sankcjami znalazł się również John Mark Dougan, obywatel USA i były zastępca szeryfa na Florydzie.
W 2016 roku uciekł on do Moskwy, gdzie z czasem stał się aktywnym uczestnikiem prorosyjskich kampanii dezinformacyjnych.
Dougan odegrał istotną rolę w promowaniu prokremlowskich operacji informacyjnych w Europie, wspierając działania Storm-1516.
Jest to rosyjska kampania propagandowa mająca na celu podważanie wiarygodności Zachodu i Ukrainy.
Zaangażował się również w rozwój sieci CopyCop, obejmującej fałszywe strony internetowe imitujące legalne media informacyjne.
Publikowane tam materiały, często generowane przy użyciu sztucznej inteligencji, miały wprowadzać odbiorców w błąd.
W tym kontekście Dougan był podejrzewany o zarządzanie siecią ponad 100 takich serwisów przed przyspieszonymi wyborami federalnymi w Niemczech w lutym.
Według ustaleń UE raporty zachodnich władz oraz dziennikarzy śledczych powiązały Dougana z rosyjską agencją wywiadu wojskowego, a także z Centrum Ekspertyz Geopolitycznych w Moskwie.
Think tank ten był wcześniej wskazywany jako zaplecze operacji informacyjnych i manipulacyjnych wymierzonych w Ukrainę oraz państwa Zachodu.