Eskalacja konfliktu między USA a Wenezuelą trwa nieprzerwanie. Podczas gdy Waszyngton zwiększa swoją obecność wojskową na wodach Karaibów, Caracas organizuje mobilizację, aby przygotować swoich obywateli na ewentualny konflikt. Czy w takiej sytuacji możliwe jest uniknięcie starcia zbrojnego?
REKLAMA
W ciągu ostatnich kilku tygodni napięcia między Stanami Zjednoczonymi a Wenezuelą osiągnęły "crescendo", do tego stopnia, że Waszyngton znacznie zwiększył swoją obecność wojskową na wodach Karaibów, co doprowadziło Caracas do zainicjowania znaczącej mobilizacji wśród swoich obywateli. Ale czego dokładnie szuka prezydent Donald Trump i co może zrobić Nicolás Maduro, aby złagodzić sytuację? Odpowiedź, według ekspertów, z którymi rozmawiał "Euronews", jest niejasna.
"Podczas pierwszej kadencji Trumpa przywrócenie demokracji w Wenezueli było priorytetem", mówi Benjamin Gedan, dyrektor Programu Ameryki Łacińskiej w Centrum Wilsona w Stanach Zjednoczonych, przypominając, jak podczas swojej pierwszej kadencji republikanin wyraźnie opowiadał się za zmianą reżimu w Caracas, która osiągnęła swój szczyt wraz z powstaniem cywilno-wojskowym 30 kwietnia 2019 roku.
W tym czasie, przypomina Gedan, rząd USA nie zawahał się wyrazić swojego poparcia dla opozycji, kierowanej przez przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Juana Guaidó, którego Waszyngton uznał za "rządzącego prezydenta". Kampania nacisku obejmowała "bezprecedensowe sankcje", podkreśla adiunkt na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa i były dyrektor ds. Ameryki Południowej w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego Białego Domu. "Tym razem jednak cele Trumpa w odniesieniu do Wenezueli były trudne do rozpoznania.
Podobnie jak sześć lat temu, administracja Trumpa upiera się, że Maduro nie jest prawowitym prezydentem i oskarża go o kierowanie Kartelem Słońca, organizacją przestępczą zajmującą się handlem narkotykami, z których wiele trafia na terytorium USA.
"Maduro został oskarżony przez wielką ławę przysięgłych w południowym dystrykcie Nowego Jorku", podkreślił sekretarz stanu Marco Rubio na początku września podczas swojej wizyty w Ekwadorze. "Dlatego nie ma wątpliwości: Nicolás Maduro jest handlarzem narkotyków - oskarżonym w Stanach Zjednoczonych - i jest zbiegiem przed amerykańskim wymiarem sprawiedliwości".
"Asymetryczne" zagrożenie ze strony Wenezueli
W tym sensie Hugo Acha, ekspert ds. bezpieczeństwa i profesor w amerykańskich siłach specjalnych, uważa, że bardziej niż "zainteresowanie" rządu USA sytuacją w Wenezueli, obecnie działania administracji napędza to, co Caracas "reprezentuje w równaniu", które Waszyngton "w końcu zrozumiał".
"Przeciwnicy Stanów Zjednoczonych zrozumieli, że logistyka finansowa generowana przez nielegalne zjawisko pozwala im działać w inny sposób przeciwko Stanom Zjednoczonym" - zauważa Acha. "Daje im to ogromną szansę na wdrożenie asymetrycznych strategii penetracji, erozji i osłabienia Stanów Zjednoczonych jako geopolitycznego przeciwnika.
Nic więc dziwnego, że administracja Trumpa traktuje Wenezuelę jako bezpośredniego przeciwnika, który według Białego Domu prowadzi działania "wojny asymetrycznej", a zatem to siły zbrojne powinny bezpośrednio zajmować się sytuacją.
Dowodem na to jest rozmieszczenie w regionie ponad 4000 żołnierzy, myśliwców, niszczycieli, a nawet okrętów podwodnych o napędzie nuklearnym. Działania te doprowadziły również Pentagon do zatopienia kilku podejrzanych wenezuelskich łodzi rybackich na wodach międzynarodowych Dotej pory zatopiono co najmniej trzy z nich.
W ubiegły piątek wenezuelski minister obrony Vladímir Padrino López, podczas spotkania z wysokimi rangą wojskowymi, transmitowanego przez państwowy kanał VTV, posunął się nawet do mówienia o "niewypowiedzianej wojnie"."Można zobaczyć, jak ludzie, niezależnie od tego, czy są handlarzami narkotyków, czy nie, zostali straceni na Morzu Karaibskim, bez prawa do obrony", powiedział López.
W rzeczywistości jednak nie należy jeszcze mówić o "konflikcie zbrojnym", ostrzega Laura Dib, dyrektor programu Wenezueli w waszyngtońskim biurze ds. Ameryki Łacińskiej(WOLA). "Definicja międzynarodowego konfliktu zbrojnego w prawie międzynarodowym nie powinna być lekceważona", dodaje, po czym wskazuje, że "administracja USA przedstawiła te działania jako operacje antynarkotykowe".
Jednak Maduro, który jest obecnie przedmiotem nagrody w wysokości 50 milionów dolarów (42 milionów euro), wielokrotnie zaprzeczał swoim powiązaniom z handlem narkotykami, więc nie jest jasne , co może zrobić, aby złagodzić napięcia. W związku z tym Dib przypomina, że na początku tego roku Trump wysłał swojego specjalnego wysłannika Richarda Grenella do Caracas w celu wynegocjowania możliwego zbliżenia między Waszyngtonem a Caracas, co zaowocowało uwolnieniem sześciu amerykańskich więźniów. W lipcu Departament Stanu poinformował o uwolnieniu 13 innych aktywistów.
"Maduro mógłby uwolnić więźniów politycznych (jest ich ponad 1038)) i spróbować negocjować" - mówi Dib, który posiada tytuł magistra praw człowieka Uniwersytetu Notre Dame w Indianie. "Ale zaufanie do negocjacji osłabło.
Acha, profesor w Siłach Specjalnych, również uważa, że trudno jest kontynuować rozmowy. "Ostatnio retoryka została zaostrzona", ubolewa i uważa, że "przywództwo Maduro może zrobić coraz mniej w obecnej sytuacji".
Niepewny scenariusz
Co więcej, pytanie brzmi, jaki scenariusz zrealizowałby w Wenezueli, gdyby Maduro odszedł od władzy, biorąc pod uwagę, że w tej chwili - w przeciwieństwie do 2019 r. - rząd USA nie wydaje się koordynować działań z opozycją kierowaną przez Maríę Corinę Machado, która została zatrzymana po zeszłorocznych wyborach prezydenckich, w których nie mogła wziąć udziału , ponieważ została zdyskwalifikowana pomimo apelu społeczności międzynarodowej.
"Administracja powtórzyła, że działania te nie mają na celu zmiany reżimu", podkreśla Dib. "Myślę, że jest jasne, że mają one na celu wywarcie presji na de facto autorytarny rząd.
Zapytane przez Euronews, zarówno Departament Stanu, jak i Departament Obrony odmówiły komentarza na temat konkretnych celów Waszyngtonu i alternatyw, do których dąży.
Gedan z Wilson Center nie ma wątpliwości, że obecna "nagła eskalacja" jest ostatecznie napędzana przez jasny cel: "uzasadnienie przyspieszonego wydalenia wenezuelskich migrantów ". W tym względzie ekspert przypomina decyzję administracji Trumpa o uznaniu dwóch wenezuelskich organizacji przestępczych, Kartelu Słońca i Pociągu Aragua, za "organizacje terrorystyczne", po czym powołał się na ustawę o wrogach obcych , aby szybko wydalić Wenezuelczyków znajdujących się w nieuregulowanej sytuacji z kraju .
Jeśli tak, to Caracas niewiele mogło zrobić, aby zaradzić tej sytuacji. "Działania te niewątpliwie przerażają i dezorientują wenezuelską dyktaturę, która przygotowuje się do wojny, ale jednocześnie ma nadzieję na dyplomatyczne zbliżenie" - podsumowuje Gedan.