W 2023 roku siedem krajów Unii Europejskiej osiągnęło cel na 2030 rok, jakim jest recykling co najmniej 70 proc. wszystkich odpadów z opakowań. Belgia zajęła pierwsze miejsce z wynikiem 79,7 proc.
Nowe dane Eurostatu pokazują, że w 2023 roku kraje UE wytworzyły prawie 80 milionów ton odpadów z opakowań, czyli 177,8 kg na mieszkańca. Choć oznacza to spadek o 8,7 kg w porównaniu z 2022 rokiem, stanowi to jednocześnie wzrost o 21,2 kg w stosunku do 2013 roku.
Raport definiuje "odpady opakowaniowe" jako wszelkie materiały wykorzystywane do przechowywania, transportu, dostarczania lub prezentacji towarów. Obejmuje to m.in. szklane butelki, plastikowe pojemniki, puszki aluminiowe, opakowania spożywcze, oraz beczki.
Spośród wszystkich odpadów opakowaniowych 40,4 proc. pochodziło z papieru i tektury. Kolejne miejsca zajmowały: plastik (19,8 proc.), szkło (18,8 proc.), drewno (15,8 proc.), metal (4,9 proc.) oraz „inne opakowania” (0,2 proc.).
Lider recyklingu w UE
W 2023 roku siedem krajów Unii Europejskiej osiągnęło cel na 2030 rok, jakim jest recykling co najmniej 70 proc. wszystkich odpadów opakowaniowych.
Belgia zajęła pierwsze miejsce z wynikiem 79,7 proc., co prawdopodobnie jest zasługą krajowego systemu typu "płać za to, co wyrzucasz", który motywuje mieszkańców do segregacji i recyklingu.
System ten, funkcjonujący od 1995 roku, nalicza opłaty gospodarstwom domowym w zależności od ilości wytwarzanych odpadów zmieszanych.
Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) w Belgii funkcjonuje także dobrowolny system kaucji dla niektórych opakowań wielokrotnego użytku, takich jak szklane butelki po napojach.
Na drugim miejscu znalazła się Holandia z wynikiem 75,8 proc., a dalej Włochy (75,6 proc.), Czechy (74,8 proc.), Słowenia (73,6 proc.), Słowacja (71,9 proc.) i Hiszpania (70,5 proc.).
Daleko w tyle za celem na 2030 rok pozostaje Rumunia, która w 2023 roku poddała recyklingowi 37,3 proc. odpadów opakowaniowych.
Parlament Europejski podkreśla, że kraje o niskim PKB historycznie mają niższe wskaźniki recyklingu.
Plastikowe worki w UE
Dyrektywa UE dotycząca plastikowych worków ma na celu ograniczenie zużycia lekkich worków (tzw. LPCB) do mniej niż 40 sztuk na mieszkańca do 2025 roku. W efekcie wiele supermarketów i sklepów detalicznych oferuje dziś torby wielokrotnego użytku.
Ponownie liderem okazała się Belgia, gdzie w 2023 roku zużywano średnio cztery plastikowe worki na osobę. Na drugim miejscu znalazła się Polska (7 worków na osobę), a na trzecim Portugalia (14 worków na osobę).
Łotwa odnotowała w 2023 roku aż 209 plastikowych worków na mieszkańca.
Dlaczego ograniczanie ilości odpadów jest tak ważne?
Według Europejskiej Agencji Środowiska odpady mogą mieć poważny negatywny wpływ na zdrowie ludzi i środowisko.
Spalanie odpadów, zamiast ich ponownego wykorzystania, zwiększa zanieczyszczenie powietrza, natomiast rosnące wysypiska śmieci niosą ryzyko zanieczyszczenia wód i gleby.
"Ogólnie rzecz biorąc, UE powoli wykazuje postęp w kierunku zwiększenia recyklingu i ograniczenia składowania odpadów" – twierdzi EEA.
"Niemniej jednak osiągnięcie celów UE w zakresie gospodarowania odpadami wymaga znacznych wysiłków. Produkty, których nie można poddać recyklingowi, muszą być stopniowo wycofywane, a odpady powinny być zbierane oddzielnie, aby można je było przetwarzać."
Około 90 proc. odpadów w UE jest przetwarzanych na miejscu, jednak znaczne ilości wciąż są eksportowane, głównie w celu recyklingu. Budzi to obawy o pogłębianie zanieczyszczeń w biedniejszych krajach.