Czy w Polsce można zagłosować, legitymując się nieważnym paszportem? mObywatel nie działa tak samo jak dowód osobisty? Za granicą są takie same zasady? Odpowiadamy na podstawowe pytania dotyczące głosowania w wyborach prezydenckich, ale i na te, na które być może sam byś nie wpadł!
Już 18 maja pierwsza tura wyborów prezydenckich w Polsce. Zebraliśmy odpowiedzi na pytania, które można sobie zadać przed wybraniem się do urny wyborczej.
Pytania, o których mogłeś nie pomyśleć
Czy na podstawie nieważnego dowodu osobistego można zagłosować w Polsce?
Tak. W Polsce (ale nie za granicą!), zgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej dla obwodowych komisji wyborczych, wyborca może okazać dowolny dokument ze zdjęciem (np. paszport, prawo jazdy, legitymacja studencka), w tym również dokument, który utracił ważność, pod warunkiem że ustalenie tożsamości na jego podstawie nie budzi wątpliwości.
Czy można potwierdzić swoją tożsamość w dniu głosowania za granicą przy użyciu dowodu osobistego w aplikacji mObywatel?
Nie.
Czy można potwierdzić swoją tożsamość w dniu głosowania w Polsce przy użyciu dowodu osobistego w aplikacji mObywatel?
Tak.
Czy można głosować za granicą, jeśli ma się więcej obywatelstw niż tylko polskie?
Tak, jednak w dniu głosowania należy okazać komisji wyborczej ważny polski dokument tożsamości (paszport lub dowód osobisty). Co ważne, nie można zagłosować w wyborach prezydenckich na podstawie zagranicznego dokumentu tożsamości (np. paszportu innego państwa czy prawa jazdy).
Aby zagłosować za granicą, należy dopisać się do spisu wyborców sporządzanego przez danego konsula (najłatwiej zrobić to przy użyciu systemu e-Wybory) lub otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania.
Jeśli kończy się 18 lat pomiędzy I a II turą głosowania - czy można zagłosować w II turze wyborów?
Osoba, która ukończy 18 rok życia pomiędzy I a II turą, w tym również najpóźniej w dniu głosowania 1 czerwca, powinna zostać ujęta w spisie wyborców w miejscu stałego pobytu i może wziąć udział w głosowaniu.
Za granicą warunkiem koniecznym jest dopisanie się (najpóźniej do wtorku, 27 maja 2025 r.) do spisu wyborców sporządzanego przez danego konsula na II turę wyborów oraz posiadanie ważnego polskiego dowodu tożsamości (paszportu lub dowodu osobistego).
Co zrobić, gdy...
Co zrobić, gdy ktoś bez zgody powiesił plakat wyborczy na cudzej posesji?
W takiej sytuacji należy powiadomić straż miejską/gminną bądź policję.
Gdzie zgłaszać nieprawidłowości w trakcie wyborów?
Każdą nieprawidłowość podczas wyborów, należy natychmiast zgłaszać. Gdy ktoś zakłóca ciszę wyborczą, np. rozdaje ulotki, nakleja lub zrywa plakaty wyborcze albo prowadzi agitację, należy zgłosić to policji. Jeżeli zauważa się, że obwodowa komisja wyborcza pracuje źle, należy poinformować o tym okręgową komisję wyborczą albo delegaturę Krajowego Biura Wyborczego.
Podstawowe pytania o głosowanie w wyborach
Jak sprawdzić, gdzie w której obwodowej komisji wyborczej się głosuje?
Na stronie internetowej wybory.gov.pl w zakładce „Wyszukiwarka obwodów” zamieszczono wszystkie siedziby obwodowych komisji wyborczych w kraju oraz za granicą. Informacje można znaleźć także w urzędzie gminy lub w aplikacji mObywatel.
Jak upewnić się, czy jestem ujęty w rejestrze wyborców?
Można to sprawdzić w urzędzie gminy lub w aplikacji mObywatel.
Jak uzyskać zaświadczenie o prawie do głosowania?
Aby je otrzymać, do 15 maja należy złożyć wniosek w dowolnym urzędzie gminy. Wniosek składa się na piśmie i własnoręcznie podpisuje. Zaświadczenie odbiera się w urzędzie. Otrzymuje się dwa zaświadczenia: na pierwszą i drugą turę wyborów.
Do czego służy zaświadczenie o prawie do głosowania?
Z zaświadczeniem o prawie do głosowania możesz głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.
Co, jeśli zgubi się zaświadczenie o prawie do głosowania?
Jeśli zgubi się zaświadczenie do głosowania, ktoś je zniszczy lub zostanie ukradzione - nie otrzyma się kolejnego. Nie zagłosuje się także w miejscu zamieszkania.
Pytania o wybory za granicą
Co zrobić, aby zagłosować za granicą?
Do 13 maja 2025 roku należy złożyć wniosek o ujęcie w spisie u właściwego terytorialnie konsula albo pobrać zaświadczenie o prawie do głosowania w dowolnym urzędzie gminy.
Jak zagłosować w II turze, jeśli w I turze będę głosowało się w swoim obwodzie, ale na II turę wyjeżdża się za granicę?
Między I a II turą należy złożyć wniosek o ujęcie w spisie wyborców u właściwego terytorialnie konsula (ewybory.msz.gov.pl). Drugi sposób to pobranie zaświadczenia o prawie do głosowania.
Czy można zagłosować korespondencyjnie za granicą?
Nie. Niestety Kodeks wyborczy nie przewiduje takiej możliwości.
Czy w przypadku dużego obłożenia i kolejki w wybranej komisji wyborczej za granicą w dniu wyborów można oddać głos w innym lokalu wyborczym?
Nie, ponieważ nie ma możliwości przepisania się między obwodami głosowania w samym dniu wyborów. Zmienić okręg wyborczy możesz najpóźniej do 13 maja 2025 r. (wtorek).
Jedynie osoby, które posiadają zaświadczenie o prawie do głosowania, mogą w dniu wyborów wybrać dowolną komisję w kraju lub za granicą, by oddać w niej swój głos.
Jak odebrać od konsula zaświadczenie o prawie do głosowania?
Zaświadczenie o prawie do głosowania: odbiera się osobiście w urzędzie konsularnym, w którym złożyło się wniosek albo odbiera je osoba pisemnie upoważniona w urzędzie konsularnym, w którym złożyło się wniosek. W szczególnie uzasadnionych okolicznościach, na wniosek wyborcy, konsul przesyła zaświadczenie na wskazany adres (w okręgu konsularnym konsula, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru). Istnieje możliwość wnioskowania o doręczenie dokumentu kurierem na koszt wyborcy.
Jak można znaleźć najbliższą obwodową komisję wyborczą w Wielkiej Brytanii?
Obwieszczania o adresach obwodowych komisji w Wlk. Brytanii są publikowane na stronie "Polska w Wielkiej Brytanii".
Dane o obwodach głosowania za granicą są też dostępne w usłudze e-Wybory, służącej do rejestrowania się w spisie wyborców.
Jeżeli w danej lokalizacji jest kilka punktów wyborczych, zaleca się zapisywanie się do obwodowej komisji wyborczej, do której jest zapisana najmniejsza liczba osób.
Co trzeba ze sobą zabrać do lokalu wyborczego na głosowanie za granicą?
W dniu wyborów na głosowanie musisz koniecznie zabrać swój ważny polski dokument tożsamości (w Wielkiej Brytanii: paszport lub dowód osobisty).
Czy jeśli zapisało się do obwodu głosowania za granicą, to można przepisać się do obwodu głosowania w kraju?
Tak. Możesz albo dopisać się do obwodu z kraju tradycyjnie, albo przez Internet. Więcej informacji na stronie: www.gov.pl/web/gov/zmien-obwod-glosowania-lub-dopisz-sie-do-crw.
Czy za granicą zagłosuje się korespondencyjnie albo poprzez upoważnienie innej osoby?
Nie. W obecnym stanie prawnym za granicą nie zagłosuje się korespondencyjnie ani przez pełnomocnika.
Czy głosując za granicą jest możliwa organizacja transportu dla osoby z niepełnosprawnościami?
Konsul nie zapewnia transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego osobom z niepełnosprawnością czy osobom, które ukończyły 60 lat. Obowiązek zapewnienia takiego transportu dotyczy wyłącznie głosowania w Polsce.
Czy każdy lokal wyborczy za granicą będzie dostosowany do wymogów osób z niepełnosprawnościami?
Nie wszystkie siedziby obwodowych komisji wyborczych za granicą będą dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Dostępność ta zależy od warunków miejscowych w danym kraju.
Informacja na temat tego, które lokale wyborcze są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, jest podana w obwieszczeniach publikowanych przez konsulów.