Ukraina posiada znaczne rezerwy krytycznych surowców i metali ziem rzadkich potrzebnych do rozwoju najnowocześniejszych technologii. Trump chciał podpisać z Zełenskim umowę, by USA miały do nich dostęp
REKLAMA
Zarówno Donald Trump, jak i Wołodymyr Zełenski oświadczyli w tym tygodniu, że porozumienie w sprawie dostępu USA do pożądanych ukraińskich minerałów i metali ziem rzadkich jest nadal możliwe, pomimo ciągłego pogarszania się stosunków między USA a Ukrainą.
Podpisanie umowy - której ramy zostały już uzgodnione - zostało zniweczone przez ognistą konfrontację między Trumpem a Zełenskim w zeszły piątek. Od tego czasu Stany Zjednoczone tymczasowo wstrzymały pomoc wojskową dla Ukrainy.
Kijów ma jednak nadzieję, że perspektywa uprzywilejowanego dostępu USA do ukraińskich zasobów naturalnych może pomóc przekonać Trumpa, by zobowiązał się do długoterminowych gwarancji bezpieczeństwa.
Trump powiedział wcześniej, że umowa pozwoli Stanom Zjednoczonym odzyskać pomoc finansową udzieloną Ukrainie od czasu rozpoczęcia przez Rosję inwazji na pełną skalę w 2022 roku. Trump szacuje tę kwotę na 350 miliardów dolarów, podczas gdy według danych rządu USA od 2022 roku wypłacono zaledwie 83,4 miliarda dolarów.**
Euroverify wyjaśnia, jakie krytyczne materiały i minerały posiada Ukraina i dlaczego Trump może nadal szukać do nich dostępu.
Jakie surowce i minerały posiada Ukraina?
Światowe Forum Ekonomiczne (WEF) szacuje, że na Ukrainie znajduje się 20 000 złóż mineralnych obejmujących 116 rodzajów, z których 3 055 (15%) było aktywnych przed inwazją Rosji w 2022 roku.
Według ukraińskiego ministerstwa gospodarki obejmują one 22 z 34 surowców wymienionych jako "krytyczne" w unijnej ustawie o surowcach krytycznych (CRMA) z 2024 r. mającej na celu zminimalizowanie zależności bloku od geostrategicznych rywali, takich jak Chiny, w zakresie materiałów potrzebnych do produkcji pojazdów elektrycznych, paneli słonecznych, mikroprocesorów i innych strategicznych technologii.
Szacuje się, że Ukraina posiada około 500 000 ton niewykorzystanego litu, niezbędnego do produkcji akumulatorów używanych w pojazdach elektrycznych (EV). Odpowiada to około jednej trzeciej europejskich i 3% światowych rezerw.
Dwa główne złoża, Szewczenko (Donieck) i Kruta Bałka (Zaporoże), znajdują się obecnie na obszarach okupowanych lub objętych konfliktem.
Ukraina odpowiada również za 6% światowej produkcji tytanu, według Kijowskiej Szkoły Ekonomii, wykorzystywanego w przemyśle lotniczym, wojskowym i medycznym, a także jest piątym co do wielkości producentem galu na świecie, niezbędnego do produkcji półprzewodników.
Jest jednym z pięciu przodujących krajów na świecie pod względem rezerw grafitu, również niezbędnego do produkcji baterii EV, i znajduje się w pierwszej dziesiątce krajów na świecie pod względem rezerw węgla, manganu, żelaza, tytanu i uranu.
Oprócz tych surowców uważa się, że na terytorium Ukrainy znajdują się znaczne rezerwy metali ziem rzadkich, grupy 17 pierwiastków metalicznych wykorzystywanych również w zaawansowanych technologicznie urządzeniach, takich jak smartfony, turbiny wiatrowe i rezonans magnetyczny.
Chociaż zakres złóż metali ziem rzadkich jest poufny, szacuje się, że stanowią one 5% światowych rezerw, według ONZ.
Ile z nich znajduje się na terytoriach okupowanych?
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oświadczył, że Rosja kontroluje obecnie około 20% ukraińskich zasobów mineralnych, co odpowiada ilości ukraińskiego terytorium, które okupuje.
Ukraińskie ośrodki analityczne cytowane przez agencję Reuters twierdzą, że około 40% ukraińskich metali znajduje się na ziemiach kontrolowanych przez Rosję.
Spojrzenie na mapę pokazuje, że ogromne złoża litu, tytanu i metali ziem rzadkich znajdują się w południowo-wschodnich prowincjach, które Rosja przejęła od czasu inwazji w 2022 roku.
Inwazja już zakłóciła łańcuchy dostaw wielu z tych minerałów.
Dlaczego kraje demokratyczne szukają dostępu?
Chiny dominują na rynku przetwórstwa surowców, uzależniając od siebie inne światowe potęgi.
W ostatnich latach Pekin wstrzymał lub ograniczył eksport krytycznych surowców do Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych, zmuszając Zachód do zintensyfikowania wysiłków na rzecz dywersyfikacji łańcuchów dostaw, ponieważ popyt na takie materiały gwałtownie rośnie.
W 2021 r. Unia Europejska i Ukraina zawarły strategiczne partnerstwo w zakresie surowców, opisane jako mające na celu "pomoc w dywersyfikacji, wzmocnieniu i zabezpieczeniu dostaw obu stron".
Europejski komisarz ds. strategii przemysłowej, Stéphane Séjourné, wezwał niedawno UE do pełnego wdrożenia tego partnerstwa, opisując je jako "korzystne dla Ukraińców".
Czy umowa między USA a Ukrainą jest nadal aktualna?
Premier Ukrainy Denys Szmyhal powiedział we wtorek, że Kijów jest gotowy do podpisania umowy z USA w sprawie wydobycia minerałów "w dowolnym momencie".
Zapytany w poniedziałek, czy umowa jest "martwa", prezydent Trump odpowiedział: "Nie, nie sądzę. Myślę, że to dla nas świetny interes".
Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer, który wraz ze swoim francuskim odpowiednikiem Emmanuelem Macronem ma przejąć inicjatywę w przygotowaniu planu zawieszenia broni, który ma zostać przedstawiony USA, powiedział, że proponowana przez Trumpa umowa w sprawie minerałów nie byłaby wystarczającą gwarancją bezpieczeństwa, aby zapewnić trwały pokój w Ukrainie.