Przewodniczący Rady Europejskiej, António Costa, zwołał wideokonferencję przywódców państw UE, podczas której prezydent Francji Emmanuel Macron przedstawił sprawozdanie ze swojej wizyty w Waszyngtonie. Spotkanie miało na celu przygotowanie do nadzwyczajnego szczytu UE zaplanowanego na 6 marca.
REKLAMA
Przywódcy Unii Europejskiej wzięli udział w wideokonferencji, której tematem przewodnim była niedawna rozmowa prezydenta Francji Emmanuela Macrona z byłym prezydentem USA Donaldem Trumpem w Waszyngtonie. Spotkanie to dotyczyło szczegółów potencjalnego porozumienia pokojowego w Ukrainie.
Trump zadeklarował, że chce zakończenia rosyjskiej inwazji „w ciągu kilku tygodni”, jednak Macron ostrzegł przed pochopnym zawieszeniem broni, które mogłoby zostać wykorzystane przez Kreml na jego korzyść.
"W przeszłości mieliśmy zawieszenia broni, które nie były przestrzegane" – przypomniał Macron, nawiązując do porozumień mińskich, które nie doprowadziły do zakończenia konfliktu w Donbasie.
Podczas spotkania w Gabinecie Owalnym Macron musiał skorygować słowa Trumpa, który stwierdził, że Ukraina zwróci pomoc przekazaną przez Unię Europejską.
"Dostarczyliśmy realne środki finansowe, żeby było jasne" – podkreślił prezydent Francji.
Unijne konsultacje przed szczytem
Wideokonferencja została zwołana przez przewodniczącego Rady Europejskiej António Costę w ramach przygotowań do nadzwyczajnego szczytu UE zaplanowanego na 6 marca. Spotkanie trwało około 30 minut i uczestniczyli w nim wszyscy przywódcy 27 państw członkowskich. Polskę reprezentował Donald Tusk.
W rozmowie brała również udział przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen.
"Bardzo przydatne spotkanie, które pozwoli nam lepiej przygotować się do specjalnej Rady Europejskiej 6 marca. Wówczas podejmiemy kluczowe decyzje dotyczące naszego wsparcia dla Ukrainy oraz wzmocnienia europejskiej obrony" – napisał Costa w mediach społecznościowych.
Prezydent Litwy Gitanas Nausėda zaznaczył natomiast: "Aby osiągnąć pokój poprzez siłę, musimy działać wspólnie".
Nowy fundusz wsparcia dla Ukrainy
Unia Europejska pracuje obecnie nad stworzeniem nowego wspólnego funduszu, który ma zapewnić Ukrainie zarówno pomoc wojskową, jak i wsparcie logistyczne. W krótkim okresie miałby on obejmować dostawy artylerii, systemów obrony powietrznej oraz sprzętu szkoleniowego. Szczegóły dotyczące wartości funduszu mają zostać uzgodnione podczas szczytu 6 marca.
Celem inicjatywy jest wzmocnienie pozycji Ukrainy przed ewentualnymi negocjacjami z Rosją, a także udowodnienie Stanom Zjednoczonym, że Europa jest gotowa przejąć większą część ciężaru finansowego i wojskowego wsparcia dla Kijowa – co stanowi jedno z kluczowych oczekiwań Białego Domu.
Według najnowszych danych Instytutu Gospodarki Światowej w Kilonii łączna pomoc finansowa i wojskowa przekazana przez państwa europejskie (132 mld euro) od dawna przewyższa wsparcie ze strony USA (114 mld euro). Tym samym obala to często powtarzane przez Trumpa twierdzenie, jakoby Ameryka przekazała Ukrainie aż 350 mld dolarów (333 mld euro).
Węgry mogą utrudnić porozumienie
Jednakże sprzyjająca Trumpowi postawa Węgier może zagrozić osiągnięciu niezbędnej jednomyślności w sprawie zatwierdzenia nowego funduszu. W związku z tym przewodniczący Rady Europejskiej António Costa udał się we wtorek do Budapesztu na spotkanie z premierem Viktorem Orbánem. Rząd Węgier zaapelował do Brukseli o powstrzymanie się od działań, które mogłyby utrudnić rozmowy między USA a Rosją.
UE przygotowuje się na wzrost wydatków obronnych
Równolegle do prac nad funduszem wsparcia dla Ukrainy Komisja Europejska przygotowuje nową propozycję znaczącego zwiększenia wydatków na obronność w krajach UE. To kolejny krok mający na celu spełnienie oczekiwań Waszyngtonu. Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zapowiedziała, że "kompleksowy plan" będzie obejmował unijne środki finansowe, choć niekoniecznie poprzez wspólne zadłużenie.
Prezentacja tej inicjatywy ma zbiec się w czasie ze szczytem Rady Europejskiej 6 marca.
Dyplomatyczna gorączka po rozmowie Trumpa z Putinem
Środowa wideokonferencja odbyła się w kontekście intensywnych działań dyplomatycznych, wywołanych niespodziewaną rozmową telefoniczną Donalda Trumpa z Władimirem Putinem 12 lutego. Rozmowa ta miała miejsce bez wcześniejszej koordynacji z zachodnimi sojusznikami, co wzbudziło zaniepokojenie wśród przywódców Unii Europejskiej.
Od tamtej pory unijni liderzy na bieżąco informowali się o swoich działaniach, starając się wzmocnić wspólne stanowisko wobec szybko zmieniającej się sytuacji. UE jest przekonana, że jej bezpieczeństwo jest ściśle powiązane ze stabilnością Ukrainy jako suwerennego państwa.
Jednak napięcie dodatkowo wzrosło po tym, jak Trump w ostrych słowach skrytykował Wołodymyra Zełenskiego, nazywając go "dyktatorem bez wyborów". Dodatkowo, przyjęcie przez Trumpa narracji Kremla, sugerującej, że inwazja na Ukrainę była sprowokowana przez Zachód, spotkało się z ostrą reakcją europejskich przywódców. Obawiają się oni, że taki sposób prowadzenia rozmów może prowadzić do jednostronnego porozumienia, które byłoby niekorzystne dla Kijowa.
Umowa w sprawie minerałów łagodzi napięcia
Nastroje nieco się uspokoiły, po tym ukraińscy urzędnicy dali do zrozumienia, że są gotowi podpisać umowę z USA dotyczącą dostępu do surowców mineralnych. Zawarcie porozumienia poprzedziły ustępstwa ze strony Białego Domu, co miało kluczowe znaczenie dla Kijowa.
W reakcji na to Trump stwierdził, że Ukraina nadal będzie miała "prawo walczyć" i otrzymywać amerykańską broń "przez jakiś czas".
"Musimy dojść do porozumienia z Rosją, w przeciwnym razie konflikt będzie trwał – powiedział Trump dziennikarzom.
W Europie wciąż panuje duża niepewność co do przyszłego kształtu relacji transatlantyckich i kierunku polityki USA wobec Ukrainy.