Według źródeł dyplomatycznych, państwa członkowskie UE maja negocjować zmiany w ustaleniach związanych z rybołóstwem, zanim otworzą drzwi do bliższych więzi gospodarczych i bezpieczeństwa z Wielką Brytanią.
REKLAMA
Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer odwiedzi Brukselę w ramach kolejnego rozdziału poprawiania relacji z europejskimi odpowiednikami w ramach zapowiadanego "resetu" po Brexicie.
Nieformalny szczyt Rady Europejskiej, w którym Starmer weźmie udział, będzie pierwszym spotkaniem brytyjskiego premiera ze wszystkimi 27 przedstawicielami państw UE od czasu formalnego zerwania przez Wielką Brytanię więzi z blokiem pięć lat temu.
Starmer ma również spotkać się z sekretarzem generalnym NATO Markiem Rutte.
Według unijnego dyplomaty, oczekuje się, że poniedziałkowe rozmowy skupią się na "szerokich celach politycznych" "resetu" w stosunkach UE-Wielka Brytania, które obiecał Starmer.
Laburzystowski rząd Starmera, wybrany w lipcu ubiegłego roku po czternastu latach w opozycji, poprawił stosunki między UE a Wielką Brytanią. Jednak konkretne plany współpracy pozostają niepewne.
Premier Wielkiej Brytanii nadał priorytet szeroko zakrojonemu "paktowi bezpieczeństwa", obejmującemu takie obszary jak obrona, migracja, bezpieczeństwo energetyczne i surowce krytyczne. Obiecał także złagodzić bariery w handlu.
Przedstawiciele UE z zadowoleniem przyjmują próby ocieplenia relacji podejmowane przez Londyn. Jednak wiele wskazuje na to, że państwa członkowskie będą starały się bronić własnych interesów w przyszłych negocjacjach dwustronnych, które mają rozpocząć się po szczycie UE-Wielka Brytania zaplanowanym na wiosnę.
Dyplomata UE, wypowiadający się pod warunkiem zachowania anonimowości, zasugerował, że co najmniej dwa państwa członkowskie będą domagać się zapewnienia praw związanych z rybołóstwem jako warunku wstępnego nowego porozumienia.
"Negocjacje dotyczą wielu różnych kwestii" - powiedział dyplomata, wymieniając umowę weterynaryjną, która zniosłaby bariery handlowe, porozumienie w sprawie mobilności młodzieży, współpracę energetyczną i prawa połowowe jako niektóre z wielu kwestii będących przedmiotem negocjacji.
"Oczywiście istnieje powiązanie między nimi wszystkimi, ponieważ pod koniec dnia ta relacja jest pakietem" - dodał dyplomata. "Nie ma co owijać w bawełnę, rybołówstwo jest również bardzo ważne. Nie ma bezpośredniego kompromisu między jednym a drugim, ale Komisja będzie musiała zachować równowagę między tymi różnymi obszarami".
"Wielka Brytania chce mieć po swojej stronie zarówno Waszyngton, jak i Brukselę"
Porozumienie w sprawie Brexitu, znane jako umowa o handlu i współpracy (TCA), zapewnia wzajemny dostęp dla rybaków z Wielkiej Brytanii i UE na wodach drugiej strony do czerwca 2026 r., ale prawa połowowe po tej dacie nie zostały jeszcze wynegocjowane.
UE przygotowuje wyzwanie prawne w związku z niedawnym wprowadzeniem zakazu połowu węgorza brytyjskiego na wodach brytyjskich dla statków europejskich ze względów środowiskowych. Decyzja ta, według Brukseli stanowi dyskryminację duńskich rybaków.
Jest to pierwsza sprawa arbitrażowa w ramach umowy brexitowej i podkreśla symboliczne znaczenie rybołówstwa w sporze między UE a Wielką Brytanią po Brexicie, mimo że stanowi ono niewielki ułamek gospodarek każdej ze stron.
Porozumienie w sprawie mobilności młodzieży jest również jednym z głównych żądań UE.
Umowa ułatwiłaby Brytyjczykom i Europejczykom w wieku od 18 do 30 lat przemieszczanie się przez granicę między Wielką Brytanią a UE w celu studiowania, pracy i życia, a także mogłaby utorować Wielkiej Brytanii drogę do ponownego przystąpienia do programu Erasmus.
W przeszłości Partia Pracy odrzuciła jednak ten pomysł, uznając go za zbyt bliski powrotu do zasady swobodnego przemieszczania się, co wciąż jest nie do przyjęcia dla części brytyjskiego elektoratu. Uważa się jednak, że rząd kierowany przez Partię Pracy dąży do zawarcia porozumienia w celu złagodzenia wymogów administracyjnych dla artystów koncertujących w UE i Wielkiej Brytanii oraz wzajemnego uznawania kwalifikacji zawodowych.
W rozmowie z Euronews analityk polityczny Peter Kellner powiedział, że siła Wielkiej Brytanii w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa - jako potęgi nuklearnej - może wzmocnić jej pozycję negocjacyjną podczas poszukiwania lepszego dostępu do rynku UE.
"Wyobrażam sobie, że obrona i bezpieczeństwo to karty, którymi Wielka Brytania mogłaby zagrać, aby skłonić UE do poważniejszej dyskusji na temat bliższych relacji handlowych" - powiedział Kellner.
Potencjalne rozszerzenie przez prezydenta USA Donalda Trumpa ceł handlowych na Europę i osłabienie wsparcia Waszyngtonu dla Ukrainy może również zmusić obie strony do przyspieszenia rozmów i odłożenia różnic na bok.
Zwrot Trumpa w kierunku Azji i agresywna polityka protekcjonizmu handlowego sprawiają, że brytyjska strategia "globalnej Wielkiej Brytanii" wydaje się coraz bardziej krucha i może zmusić ją do pilnego podjęcia wysiłków na rzecz zacieśnienia więzi handlowych z UE.
"Wielka Brytania chce mieć po swojej stronie zarówno Waszyngton, jak i Brukselę" - wyjaśnił Kellner. "Ale mogą również pojawić się przyszłe kwestie, takie jak groźby Trumpa dotyczące zajęcia Grenlandii, w których Wielka Brytania zostanie zmuszona do opowiedzenia się po jednej ze stron".
"To może okazać się krytycznym momentem dla brytyjskiego rządu, który może mieć głębokie konsekwencje dla reszty tego parlamentu, a być może także poza nim, jeśli chodzi o miejsce Wielkiej Brytanii na świecie".