Opublikowana w pośpiechu, aby nakreślić historię jego spraw sądowych, książka stała się potężnym narzędziem politycznym dla byłej głowy państwa.
Jego nowa książka, Journal d'un prisonnier ("Pamiętnik więźnia"), opublikowana w środę, jest już numerem jeden w przedsprzedaży na Amazonie.
W Paryżu, przed księgarnią Lamartine w eleganckiej 16. dzielnicy, setki zwolenników Nicolasa Sarkozy'ego czekały godzinami na pierwszą sesję podpisywania, która została zakłócona interwencją aktywistek Femen i zamknięciem całej ulicy.
Za tym natychmiastowym sukcesem kryje się starannie zaaranżowana strategia byłego prezydenta: kontrolowanie swojej narracji, ponowne inwestowanie na arenie politycznej i wykorzystanie sytuacji bezprecedensowej w historii Republiki, czyli prezydenta w więzieniu.
Nicolas Sarkozy, skazany we wrześniu na pięć lat pozbawienia wolności w związku z aferą libijską - wyrok połączony z utratą prawa do wykonywania zawodu, który kwestionuje w apelacji, zaplanowanej na marzec przyszłego roku - nie zadowala się opowiadaniem o dwudziestu dniach spędzonych w więzieniu.
Były prezydent wykorzystuje te zeznania politycznie: przesłania na prawo, strategiczne refleksje na temat odbudowy partii Repulikanów (Les Républicains) i zakładanej normalizacji dialogu ze skrajną prawicą, ujawniając w szczególności rozmowę telefoniczną z Marine Le Pen ze swojej celi.
Dla Arnauda Benedettiego, redaktora naczelnego Revue politique et parlementaire, książka jest czymś więcej niż tylko więzienną narracją: "Prawdziwą kwestią jest to, że jest to dzieło hybrydowe (...), ale jednocześnie wysyła szereg politycznych przesłań. Trzeba powiedzieć, że niezależnie od potępień, jego słowa nadal mają znaczenie polityczne w debacie publicznej".
Strategia redakcyjna stworzona w pośpiechu
Dla Philippe'a Moreau-Chevroleta, profesora komunikacji politycznej w Sciences Po Paris, cel był jasny: natychmiastowe odzyskanie przewagi w bitwie narracyjnej, w czasie, gdy ocena opinii publicznej pozostaje niestabilna.
"Musieliśmy wydać tę książkę w rekordowym czasie, ponieważ chodziło o jak najszybsze sformułowanie debaty, aby uniknąć sytuacji, w której ludzie wymyślą własną historię".
Oznaczało to całkowitą kontrolę nad wizerunkiem: mobilizację wsparcia przed uwięzieniem, inscenizację symboli, takich jak książka "Hrabia Monte Christo" zabrana do celi i ofensywną komunikację zaraz po zwolnieniu.
"Przerażająco skuteczny" produkt wydawniczy
Na francuskim rynku wydawniczym książki pisane przez polityków zazwyczaj sprzedają się bardzo słabo, ale Nicolas Sarkozy jest wyjątkiem.
"Nicolas Sarkozy to polityk, który nigdy nie pozostawia nikogo obojętnym, cokolwiek by się nie działo. Pomimo swoich przeciwników, zachowuje lojalną rzeszę ludzi, którzy doceniają jego osobowość. Musimy więc uznać, że jego charakter, historia i dość bezpośredni sposób wyrażania siebie sprawiają, że jest on osobowością, która może odnieść sukces wydawniczy" - wyjaśnia Arnaud Benedetti.
Ogromne zainteresowanie tą książką, opublikowaną w środę, wynika również z jej niemal bezprecedensowego charakteru: nigdy wcześniej prezydent Francji lub prezydent kraju Unii Europejskiej nie opisał swojego pobytu w więzieniu.
Opinia publiczna, jak zauważa Moreau-Chevrolet, reaguje na pewną formę ciekawości: "Istnieje pewna forma podglądactwa [...], aby zobaczyć trochę przez dziurkę od klucza, jak wyglądałoby życie prezydenta Francji w więzieniu".
Arnaud Benedetti podkreśla również komercyjny charakter takiej książki: "Masz tu składniki sukcesu wydawniczego [...] sytuacja jest tak nietypowa, że może wzbudzić jedynie ciekawość, a nawet zainteresowanie. Produkt jest, jeśli mogę tak powiedzieć, z marketingowego punktu widzenia niezwykle skuteczny".
Zwraca również uwagę, że Nicolas Sarkozy cieszy się "kapitałem literackim", który jest rzadkością wśród polityków.
Dla Moreau-Chevrolet priorytetem Nicolasa Sarkozy'ego pozostaje wymiar sprawiedliwości: "Jego celem numer 1 jest wygranie bitwy medialnej wokół procesu".
Chociaż uważa tę strategię za "bardzo ofensywną", jej skuteczność pozostaje niepewna: "Czy jest skuteczna, czy nie? Czas pokaże".
Ale, jak przypomina nam Arnaud Benedetti: "Sukces redakcyjny w żaden sposób nie gwarantuje sukcesu politycznego".