Dzięki znaczącym wysiłkom na rzecz reintrodukcji sępów Europa jest jednym z niewielu miejsc na świecie, w których liczba tych ptaków rośnie. Jednak działalność człowieka sprawia, że ta poprawa jest krucha.
Sępy to fascynujący i niezwykle pożyteczny gatunek. Ci padlinożercy odgrywają istotną rolę w ekosystemach, gdyż żywią się szczątkami martwych zwierząt, co pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się bakterii i wirusów.
Jednak przez stulecia ptak ten był prześladowany do tego stopnia, że między XIX a XX wiekiem wyginął w wielu częściach kontynentu.
Ruch ochrony sępów pojawił się w Europie w latach 60. i został spopularyzowany przez filmy dokumentalne francuskiego ornitologa Michela Terrasse.
Dzięki różnym działaniom reintrodukcyjnym, wspieranym przez Unię Europejską, ptaki te powróciły do kilku regionów kontynentu, takich jak Alpy i Pireneje.
Szybowanie nad Starą Płaniną
W dwóch górzystych regionach Bułgarii kolejne europejskie projekty LIFE pomogły przywrócić sępa płowego w 2010, a następnie sępa kasztanowatego w 2018 roku, kilkadziesiąt lat po ich wyginięciu.
Dzięki funduszom europejskim setki ptaków zostały wypuszczone na wolność przez bułgarskie organizacje pozarządowe Fund for Wild Flora & Fauna (FWFF) i Green Balkans, przy wsparciu międzynarodowych partnerów, takich jak Vulture Conservation Foundation (VCF) i European Association of Zoos and Aquaria (EAZA).
Niedawno Bułgaria po raz pierwszy dokonała reintrodukcji trzech osobników orłosępa, najrzadszego sępa w Europie, w ramach projektu LIFE. Był to ostatni z czterech europejskich gatunków sępów nieobecny na bułgarskim niebie.
Półwysep Bałkański jest postrzegany przez ekspertów jako pomost łączący populacje ptaków w Europie z tymi w Afryce Północnej i Turcji, co jest ważne dla przepływu genów.
Kruchy powrót
Te reintrodukcje wymagają znacznych wysiłków w zakresie ochrony: trzeba przywrócić siedliska, monitorować rozwój ptaków i podnosić świadomość wśród lokalnych społeczności.
Sępy są nadal zagrożone z powodu braku pożywienia, utraty siedlisk, porażenia prądem z linii energetycznych i nielegalnego zatruwania – to jedno z największych wyzwań związanych z ochroną przyrody. Niektórzy hodowcy zatruwają padlinę, aby chronić swoje zwierzęta przed drapieżnikami, takimi jak wilki. Sępy są w tym przypadku ofiarami ubocznymi.
Inny projekt LIFE, o nazwie BalkanDetox, ma na celu wzmocnienie egzekwowania prawa, podniesienie świadomości wśród lokalnych społeczności na temat tej nielegalnej praktyki i poprawę wykrywania trucizn.
Niektórym z wypuszczonych sępów założono czujniki, które śledzą ich geolokalizację i pozycję ciała w czasie rzeczywistym. Jeśli pozycja ptaka nie jest normalna, pozwala to członkom projektu na szybką interwencję w celu leczenia danego osobnika i zlokalizowania podejrzanego miejsca żerowania.
Dyrektywa ptasia, przyjęta w 1979 roku, jest jednym z najstarszych przepisów środowiskowych w UE i chroni wszystkie ptaki żyjące w Unii Europejskiej. Europa jest domem dla około 500 gatunków ptaków.
Jej celem jest powstrzymanie spadku liczebności gatunków i zapewnienie im długoterminowego dobrobytu. Państwa członkowskie muszą zatem podjąć odpowiednie środki, takie jak zakaz polowania na niektóre gatunki lub ochrona obszarów sprzyjających rozmnażaniu się ptaków.