Unia Europejska rozważa ograniczenie współpracy z Izraelem z powodu blokady pomocy dla Strefy Gazy. Wyniki przeglądu umowy stowarzyszeniowej mogą wpłynąć na handel wart miliardy euro.
REKLAMA
Unijny przegląd umowy stowarzyszeniowej z Izraelem wykazał możliwe naruszenia praw człowieka. Chodzi o blokadę pomocy humanitarnej w Strefie Gazy, co zdaniem ekspertów łamie zapisy umowy, zwłaszcza artykuł 2.
Holandia, wspólnie z 16 krajami UE, zwróciła się do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o ocenę sytuacji. W piśmie wskazano, że blokada dostaw i nowy sposób rozdziału pomocy mogą być sprzeczne z prawem międzynarodowym.
Izrael zignorował wyniki przeglądu. Uważa, że nie należy traktować go poważnie ani brać pod uwagę przy kolejnych decyzjach.
Izrael i Unia są silnie powiązane handlowo. Według Eurostatu, w 2024 roku UE była największym partnerem Izraela, odpowiadając za 32% jego obrotów towarowych.
Z UE pochodziło 34,2% izraelskiego importu. Z kolei 28,8% eksportu z Izraela trafiało do państw członkowskich.
Całkowity handel towarami między UE a Izraelem w 2024 r. wyniósł 42,6 mld euro, przy czym UE wyeksportowała do Izraela towary o wartości 26,7 mld euro.
Eksport z UE do Izraela był zdominowany przez maszyny i sprzęt transportowy (43%), a następnie chemikalia (18%) i inne wyroby przemysłowe (11,7%).
Z drugiej strony, Izrael jest 31. największym partnerem handlowym UE, reprezentującym prawie 0,8% całkowitego handlu towarami UE w 2024 roku.
Wartość importu UE z Izraela wyniosła w tym samym roku 15,9 mld euro.
43,9% stanowiły maszyny i sprzęt transportowy, 18% chemikalia, a 12,1% inne towary przemysłowe.
Izrael jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym UE w regionie Morza Śródziemnego, po Maroku i Algierii.
Czy wyniki przeglądu umowy stowarzyszeniowej z Izraelem mogą mieć wpływ na handel z UE?
Szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas, zapowiedziała, że jeśli Izrael nie poprawi sytuacji w Strefie Gazy, to Bruksela może rozważyć kolejne kroki już w przyszłym miesiacu.
Całkowite zawieszenie umowy stowarzyszeniowej wydaje się jednak mało prawdopodobne z powodu braku jednomyślności wśród państw członkowskich.
Rozważane są inne opcje, w tym częściowe zawieszenie wybranych postanowień dotyczących wolnego handlu, badań, technologii, kultury i dialogu politycznego.
Niektóre decyzje wymagają poparcia wszystkich 27 krajów UE, inne większości kwalifikowanej, czyli co najmniej 55% państw reprezentujących 65% ludności Unii.
Organizacje broniące praw człowieka apelują o zdecydowane działania. Amnesty International wezwała kraje członkowskie do wykorzystania pełnej siły dyplomatycznej. W liście otwartym organizacja ostrzegła, że brak reakcji Unii oznacza współudział w naruszeniach prawa międzynarodowego i pogarsza los Palestyńczyków.
"Jeśli UE nie wypełnia swoich zobowiązań jako jedność, to państwa członkowskie powinny jednostronnie zawiesić wszelką współpracę z Izraelem"— brzmi komunikat Amnesty International.